مصرف طولانیمدت گیاهان ضد سرفه چه عوارضی دارد؟
به گزارش فارماتودی از گذشته تا به امروز، درمان از طریق گیاهان دارویی در ایران طرفداران زیادی داشته است. با این حال باید بدانیم که مصرف این گیاهان به صورت خودسرانه، میتواند عوارض جانبی زیادی را به دنبال داشته باشد. به همین منظور وبسایت خبری فارماتودی با کمک متخصصین فارماکوگنوزی اداروخانه تخصصی داروهای گیاهی ایثار، گیاهان ضد سرفه و خواص درمانی آن را بررسی کرده و سپس به بررسی تداخلات این داروها پرداختیم.
گیاهان درمانی مورد استفاده در سرفههای خشک و خلطآور با هم متفاوت هستند. زیرا سرفههای خشک باید از ترکیباتی استفاده کنیم که از مخاط گلو محافظت کنند. بعضی از این گیاهان شامل گل ختمی، پنیرک (فرآورده زوفا عسلی از این گیاه موجود است)، گل ماهور شامل گل ماهور اروپایی، سرخارگل، مریم گلی، آوریشن باغی؛ آقطی سیاه، کاج جنگلی، پامچال، بارهنگ سرنیزهای، ختمی انیس ستارهای و پروپولیس، بارهنگ سرنیزهای، بهدانه و شمعدانی عطری است. این گیاهان باعث ایجاد روکشی محافظ در سطح مخاط گلو میشوند و آزردگی ناشی از سرفهی خشک را تسکین میدهند.
همچنین گیاه عشقه، آویشن، شیرینبیان، اکالیپتوس، پامچال و گیاه انیسون از جمله گیاهان خلطآور هستند. مهم است که این گیاهان با فاصله چند ساعته از سایر داروها مصرف شوند.
هرکدام از این گیاهها نیز به طور تخصصی عوارض و منع مصرفهای مخصوص به خود را دارند. برای مثال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شیرینبیان: این گیاه با داروهای ضد فشار خون، دیورتیکهای نگه دارنده پتاسیم (اسپیرونولاکتون)، داروهای ضدبارداری خوراکی دارای استروژن، داروهای کاهنده قند خون، دیگوکسین و گیاه سنا تداخل دارد و باید از مصرف همزمان آن خودداری شود. همچنین مصرف شیرین بیان، بیش از ۴ تا ۶ هفته و در دوران شیردهی و بارداری توصیه نمیشود. میزان مصرف مجاز گیاه خشک حداکثر 5-15 گرم معادل 200-600 میلی گرم گلیسیریزین است. طول دوره درمان نباید از 4 تا 6 هفته بیشتر شود. در صورت مصرف بالا یا طولانی باعث پرفشاری خون، دفع پتاسیم و ادم میشود.
شربت اوپیوکاف: این شربت حاوی نوسکاپین، عصاره شیرین بیان، اسانس اکالیپتوس و نعنا فلفلی است و به عنوان سرکوب کننده سرفه مورد استفاده قرار میگیرد. از مصرف همزمان این دارو با وارفارین، داروهای حاوی الکل و داروهای مهار کننده MAO باید پرهیز شود. همچنین در هایپرتیروئیدیسم، فشار خون بالای کنترل نشده و خانمهای باردار منع مصرف دارد.
اکالیپتوس: مصرف این گیاه در افراد با فشار خون پایین، التهاب کلیوی، التهاب معده، روده، صفرا، اختلالات شدید کبدی، کودکان زیر ۱۲ سال و دوران بارداری و شیردهی مجاز نیست. مصرف بیش از حد آن ممکن است به آسیب کبدی یا کلیوی منجر شود. همچنین اکالیپتوس با داروهای کنترل قند خون تداخل داشته و میتواند اثرات آن را خنثی کند.
زوفا: مصرف بیش از حد گیاه زوفا ممکن است باعث تشنج و آسیب به کبد شود. در صورت استفاده از داروهای قلبی باید از مصرف این گیاه خودداری شود. باید از مصرف گیاهان زوفا و ختمی و پنیرک در دوران بارداری پرهیز شود.
پنیرک: این گیاه در افراد دیابتی که قندخون کنترل نشده دارند، منع مصرف دارد.
نعنا فلفلی: در بارداری و شیردهی منع مصرف دارد.
ختمی: این گیاه با داروهای ضد دیابت و آمینوگلیکوزیدها تداخل دارد. اختلالات انعقادی 2 هفته قبل از جراحی نیز از عوارض آن است.
به دانه: مصرف دراز مدت محصولات حاوی به دانه توصیه نمیشود.
شمعدانی عطری: مصرف فراورده های شمعدانی عطری در کودکان، حداکثر تا 1 هفته مجاز است و با داروهای سرکوبکننده ایمنی از جمله کورتیکواستروئیدها تداخل دارد.