صفر تا صد ویتامین B12؛ ویتامینی برای سلولهای عصبی و خونی
داشتن کم خونی، فقر ویتامین B12 به معنای آن است که بدنتان از کمبود این ویتامین رنج میبرد. شما به ویتامین B12 نیاز دارید تا بدنتان گلبول قرمز بسازد و اکسیژن لازم اندامهای گوناگون را به آنها برساند.
به گزارش فارماتودی، وبسایت سلامت نیوز به نقل از مای کلیولندکلینیک مینویسد که ویتامین B12 یک ماده مغذی مهم است که به بدن شما کمک میکند سلولهای عصبی و سلولهای خونی را سالم نگه دارد. همچنین به بدن شما کمک میکند تا DNA، ماده ژنتیکی در تمام سلولهای شما را بسازد. بدن شما ویتامین B12 را به تنهایی نمیسازد، بنابراین برای دریافت آن باید غذا و نوشیدنیهایی مصرف کنید که ویتامین B12 دارند. ویتامین B12 در محصولات حیوانی که میخورید و مینوشید مانند گوشت، لبنیات و تخم مرغ وجود دارد. همچنین در غذاهای غنی شده (غذاهایی که ویتامینها و مواد مغذی خاصی به آنها اضافه شده است) مانند غلات خاص، نان و مخمرهای مغذی نیز یافت میشود.
بزرگسالان به حدود 2. 4 میکروگرم (میکروگرم) ویتامین B12 در روز نیاز دارند و افرادی که باردار یا شیرده هستند به ویتامین B12 بیشتری نیاز دارند. مقدار ویتامین B12 مورد نیاز نوزادان و کودکان بر اساس سن متفاوت است.
کمبود ویتامین B12 چیست؟
کمبود ویتامین B12 زمانی اتفاق میافتد که بدن شما یا به اندازه کافی ویتامین B12 را دریافت نمیکند یا به اندازه کافی ویتامین B12 را از غذایی که میخورید برای عملکرد مناسب جذب نمیکند. ویتامین B12 یک ماده مغذی مهم است که به بدن شما کمک میکند تا گلبولهای قرمز خون و DNA، ماده ژنتیکی همه سلولهای شما را بسازد. کمبود ویتامین B12 در صورت عدم درمان میتواند باعث مشکلات جسمی، عصبی و روانی شود.
بدن من چگونه ویتامین B12 را جذب میکند؟
برای اینکه بدن شما ویتامین B12 را از غذایی که میخورید جذب کند، دو اتفاق باید بیفتد:
ابتدا، اسید کلریدریک موجود در معده شما ویتامین B12 را از غذایی که در آن بود حذف میکند.
سپس، ویتامین B12 با چیزی به نام فاکتور ذاتی ترکیب میشود، پروتئینی که توسط معده شما ساخته میشود. ویتامین B12 سپس میتواند توسط دستگاه گوارش شما جذب شود.
برخی از افراد دارای یک بیماری نادر به نام کم خونی پرنیشیوز هستند که به این معنی است که معده آنها فاکتور ذاتی را ایجاد نمیکند. به همین دلیل، بدن آنها نمیتواند ویتامین B12 را به درستی جذب کند که باعث کمبود ویتامین B12 میشود.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 چیست؟
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 زمانی اتفاق میافتد که بدن شما گلبولهای قرمز سالم کافی نداشته باشد زیرا بدن شما کمبود ویتامین B12 دارد. ویتامین B12 برای ساخت گلبولهای قرمز لازم است. به همین دلیل، کمبود ویتامین B12 میتواند باعث کم خونی شود. افراد بدون داشتن کم خونی میتوانند کمبود ویتامین B12 داشته باشند.
کمبود ویتامین B12 چه کسانی را تحت تاثیر قرار میدهد؟
هر فردی در هر سنی ممکن است دچار کمبود ویتامین B12 شود. احتمال کمبود ویتامین B12 در افرادی که 60 سال یا بیشتر دارند در مقایسه با سایر گروههای سنی بیشتر است.
کمبود ویتامین B12 چقدر شایع است؟
تقریباً 1. 5 تا 15 درصد افراد دچار کمبود ویتامین B12 هستند. در اینجا درصد افرادی که کمبود ویتامین B12 دارند بر اساس محدوده سنی آورده شده است:
- حداقل 3 درصد از افراد 20 تا 39 ساله
- حداقل 4 درصد از افراد 40 تا 59 ساله
- حداقل 6 درصد از افرادی که 60 سال یا بیشتر دارند
علت کمبود ویتامین B12 چیست؟
کمبود ویتامین B12 زمانی اتفاق میافتد که شما به اندازه کافی ویتامین B12 نمیخورید یا بدن شما ویتامین B12 مصرفی شما را به درستی جذب نمیکند. شرایط یا شرایطی که میتواند باعث کمبود ویتامین B12 شود عبارتند از:
- کمبود ویتامین B12 در رژیم غذایی: افرادی که به اندازه کافی غذاهای حاوی ویتامین B12 را مصرف نمیکنند یا غذاهای غنی شده با ویتامین B12 مصرف نمیکنند، ممکن است دچار کمبود ویتامین B12 شوند.
- گاستریت: ورم معده التهاب مخاط معده است و یکی از علل شایع کمبود ویتامین B12 است. گاستریت میتواند باعث کمبود ویتامین B12 به دلیل کمبود اسید هیدروکلریک در معده شما شود که برای جذب ویتامین B12 مورد نیاز است.
- کم خونی خطرناک: افرادی که دارای کم خونی خطرناک است، یک بیماری نادر پزشکی، قادر به ساخت فاکتور ذاتی، پروتئینی که توسط معده شما ساخته میشود، نیستند. شما به فاکتور ذاتی نیاز دارید تا بدن شما بتواند ویتامین B12 را جذب کند. افراد مبتلا به کم خونی خطرناک، کمبود ویتامین B12 دارند.
- بیماریهای گوارشی: بیماریهایی که بر دستگاه گوارش تأثیر میگذارند، مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک، میتوانند از جذب کامل ویتامین B12 توسط بدن جلوگیری کنند.
- جراحی: افرادی که جراحی دستگاه گوارش مانند بای پس معده (جراحی کاهش وزن) انجام میدهند، ممکن است در جذب ویتامین B12 دچار مشکل شوند.
- اختلال مصرف الکل: این وضعیت میتواند به سیستم گوارش شما آسیب برساند و باعث کمبود ویتامین B12 شود.
- کمبود Transcobalamin II: این یک اختلال ژنتیکی نادر است که انتقال ویتامین B12 (به عنوان کوبالامین) در بدن را مختل میکند.
علائم کمبود ویتامین B12 چیست؟
کمبود ویتامین B12 میتواند علائم فیزیکی، عصبی و روانی ایجاد کند. علائم کمبود ویتامین B12 میتواند به کندی ایجاد شود و با گذشت زمان بدتر شود. برخی از افراد ممکن است علیرغم داشتن سطح پایین ویتامین B12 در بدن خود هیچ علامتی نداشته باشند. افراد مبتلا به کمبود ویتامین B12 میتوانند علائم عصبی و یا آسیب بدون کم خونی (کمبود گلبول قرمز) داشته باشند.
- علائم فیزیکی عمومی کمبود ویتامین B12
- احساس خستگی یا ضعف بسیار
- احساس تهوع، استفراغ یا اسهال
- مثل همیشه احساس گرسنگی نمیکند
- کاهش وزن
- داشتن درد در دهان یا زبان
- داشتن پوست زرد رنگ
- علائم عصبی کمبود ویتامین B12
- بی حسی یا گزگز در دستها و پاها
- مشکلات بینایی
- در به خاطر سپردن چیزها مشکل دارید یا به راحتی گیج میشوید
- مثل همیشه در راه رفتن یا صحبت کردن مشکل دارید
- اگر مشکلات عصبی ناشی از کمبود ویتامین B12 ایجاد شود، ممکن است برگشتپذیر نباشند
علائم روانشناختی کمبود ویتامین B12
- احساس افسردگی
- احساس تحریک پذیری
- تجربه تغییر در احساس و رفتار خود
چگونه کمبود ویتامین B12 تشخیص داده میشود؟
تشخیص کمبود ویتامین B12 ممکن است دشوار باشد زیرا علائم همیشه وجود ندارند یا علائم میتوانند مشابه سایر کمبودهای تغذیهای باشند. پزشکان معمولاً آزمایش خون معمولی را برای بررسی کمبود ویتامین B12 در افرادی که در معرض خطر ابتلا به آن هستند، انجام میدهند.
آزمایشاتی که برای تشخیص کمبود ویتامین B12 استفاده میشود، شمارش کامل خون (CBC) و سطح آزمایش خون ویتامین B12 است. اگر میزان ویتامین B12 در خون فرد کمتر از 150 در هر میلی لیتر باشد، به کمبود ویتامین B12 مبتلا میشود.
کمبود ویتامین B12 چگونه درمان میشود؟
کمبود ویتامین B12 را میتوان با ویتامین B12 درمان کرد. این بیماری اغلب با سیانوکوبالامین، نوعی ویتامین B12 ساخته دست بشر درمان میشود. بسته به علت کمبود، ممکن است فرد فقط تا زمانی که سطح ویتامین B12 به حالت عادی برگردد باید تحت درمان قرار گیرد، یا ممکن است مجبور باشد تا پایان عمر خود از درمان ویتامین B12 استفاده کند.
گزینههای درمان ویتامین B12 عبارتند از:
- داروی خوراکی ویتامین B12
- تزریق عضلانی ویتامین B12
- ژل بینی ویتامین B12
- اسپری بینی ویتامین B12
عوامل خطر کمبود ویتامین B12 چیست؟
اگر فردی یک یا چند مورد از عوامل خطر زیر را داشته باشد احتمال ابتلا به کمبود ویتامین B12 بیشتر است:
- سن بالای 75 سال: افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین B12 هستند زیرا بدن آنها اغلب قادر به جذب کامل ویتامین B12 نیست.
- داشتن اختلال دستگاه گوارش: اختلالات گوارشی مانند بیماری سلیاک و بیماری کرون میتواند جذب ویتامین B12 را برای بدن دشوارتر کند.
- پیروی از یک رژیم غذایی گیاهی یا گیاهخواری: ویتامین B12 به طور طبیعی فقط در محصولات حیوانی مانند گوشت و لبنیات یافت میشود. به همین دلیل، افرادی که رژیم غذایی گیاهخواری دارند، اگر غذاهای غنی شده با ویتامین B12 را به اندازه کافی مصرف نکنند، بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 هستند.
- مصرف برخی داروها: برخی داروها میتوانند باعث کاهش سطح ویتامین B12 در بدن شما شوند، از جمله متفورمین (دارویی که برای کنترل دیابت استفاده میشود)، مهارکنندههای پمپ پروتون (PPI برای درمان GERD و زخم معده استفاده میشود)، مسدود کنندههای هیستامین H2) و قرصهای ضدبارداری خوراکی (قرصهای ضد بارداری خوراکی).
- ابتلا به سندرم شوگرن: افراد مبتلا به سندرم شوگرن بیش از شش برابر بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 هستند.
- مصرف بیش از حد الکل: اعتیاد مزمن به الکل میتواند به سیستم گوارش شما آسیب برساند و باعث کمبود ویتامین B12 شود.
چگونه میتوانم از کمبود ویتامین B12 جلوگیری کنم؟
بیشتر افراد میتوانند با مصرف غذاها و نوشیدنیهای حاوی ویتامین B12 از کمبود ویتامین B12 جلوگیری کنند.
گزینههای مصرف ویتامین B12 عبارتند از:
- محصولات غذایی حیوانی: گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، شیر و سایر محصولات لبنی همگی حاوی ویتامین B12 هستند.
- غذاهای غنی شده: غذاهای غنی شده غذاهایی هستند که دارای ویتامینها و مواد مغذی خاصی هستند که به طور طبیعی در غذاها وجود ندارند. غذاهای غنی شده شامل برخی از غلات صبحانه، مخمرهای مغذی، شیر گیاهی و نانهای خاصی است. حتما برچسب غذا را بررسی کنید تا ببینید آیا غذا با ویتامین B12 غنی شده است یا خیر.
- مکملهای غذایی ویتامین B12: بسیاری از مولتی ویتامینها دارای ویتامین B12 هستند. مکملهایی نیز وجود دارند که فقط ویتامین B12 دارند.
- اجتناب از الکل: مصرف مکرر الکل میتواند به سیستم گوارش شما آسیب برساند و جذب ویتامین B12 را برای بدن دشوار کند.
- تمام تلاش خود را برای مدیریت بیماری گوارشی خود انجام دهید: اگر به بیماری گوارشی مانند بیماری کرون یا بیماری سلیاک مبتلا هستید، حتماً دستورالعملهای پزشک خود را دنبال کنید تا سالم بمانید.
چشمانداز کمبود ویتامین B12 چیست؟
پیش آگهی برای افرادی که کمبود ویتامین B12 دارند بستگی به این دارد که این کمبود چقدر زود تشخیص داده شده و درمان شود. اگر کمبود ویتامین B12 زود تشخیص داده شود، بیشتر افراد میتوانند با درمان از شر علائم خود خلاص شوند. بسته به علت کمبود ویتامین B12، ممکن است مجبور باشید فقط برای مدت کوتاهی دارو مصرف کنید یا ممکن است مجبور باشید تا آخر عمر دارو مصرف کنید.
اگر کمبود ویتامین B12 درمان نشود، میتواند عوارض جانبی جدی طولانی مدتی ایجاد کند که بر سیستم عصبی و مغز تأثیر میگذارد.
عوارض جانبی شدیدتر کمبود ویتامین B12 عبارتند از:
- نوروپاتی محیطی
- انحطاط نخاع
- فلج
- بی اختیاری روده و یا بیاختیاری ادرار
- اختلال نعوظ
- افسردگی
- پارانویا و هذیان
- از دست دادن حافظه
آیا کمبود ویتامین B12 میتواند باعث مرگ شود؟
کمبود ویتامین B12 درمان نشده میتواند منجر به آسیب شدید سیستم عصبی شود که میتواند فرد را در معرض خطر بالاتر مرگ و میر قرار دهد. کم خونی پرنیشیوز، کمبود تولید گلبولهای قرمز به دلیل کمبود ویتامین B12، میتواند باعث آسیب عصبی دائمی شود که در صورت عدم درمان میتواند منجر به مرگ شود.