۱۲ آذر ۱۴۰۳ ۱۲:۵۷ ب.ظ
داروهای با هزار درد برای بیماری هزارتوی افسردگی
درمان اختلال افسردگی اساسی که به عنوان افسردگی کلی، افسردگی بالینی، افسردگی تک قطبی یا MDD نیز شناخته می‌شود، به بیمار و شدت بیماری بستگی دارد.
با این حال، پزشک اغلب برای نتیجه بهتر برای درمان افسردگی، استفاده از داروهای بدون نسخه و روان درمانی را بصورت راهکار درمانی ترکیبی پیشنهاد می‌کنند. در حال حاضر، بیش از دوازده داروی برای این بیماری در دسترس است. خیلی‌ها از عوارض خطرناک داروهای ضد افسردگی مطلع نیستند. در ادامه مطلب این عوارض را می‌شناسید.
داروهای ضد افسردگی در درمان افسردگی موفقیت‌آمیز هستند، اما هیچ دارویی به تنهایی اثربخش نیست و درمان کاملاً به بیمار و شرایط فردی وی بستگی دارد. برای نتایج موثر و مشاهده هرگونه عارضه جانبی باید به طور منظم داروها را برای چندین هفته مصرف کنید.
متداول‌ترین داروی ضد افسردگی و رایج‌ترین عوارض جانبی آن‌ها عبارتند از:
مهار کننده‌های انتخاب جذب مجدد سروتونین انتخابی (SSRIs)
مهارکننده‌های انتخابی بازگشت مجدد سروتونین (SSRIs) متداول‌ترین داروهای ضد افسردگی هستند. آن‌ها می‌توانند علائم افسردگی متوسط تا شدید را کاهش دهند، نسبتاً بی‌خطر هستند و معمولاً باعث عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر انواع داروهای ضد افسردگی می‌شوند. SSRIها افسردگی را با افزایش سطح سروتونین در مغز درمان می‌کنند. سروتونین یکی از پیام رسان‌های شیمیایی (انتقال دهنده‌های عصبی) است که امواج الکتریکی را بین سلول‌های عصبی مغز (نورون‌ها) منتقل می‌کند.
SSRIها جذب مجدد سروتونین را به سلول‌های عصبی مسدود می‌کنند و باعث افزایش سروتونین بیشتر برای بهبود انتقال پیام‌ها بین نورون‌ها می‌شود. SSRIها انتخابی خوانده می‌شوند زیرا به طور عمده بر سروتونین تأثیر می‌گذارند و روی سایر انتقال دهنده‌های عصبی تاثیری ندارند.
SSRI همچنین ممکن است برای درمان شرایط غیر از افسردگی مانند اختلالات اضطرابی استفاده شود.
SSRI تصویب شده در FDA برای درمان افسردگی
سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) این SSRIها را برای درمان افسردگی تصویب کرده است:
- افسردگی
- سیتالوپرام
- اس سیتالوپرام
- فلوکستین
- پاروکستین
- سرترالین
عوارض جانبی احتمالی SSRI
تصور می‌شود تمام SSRIها به روشی مشابه کار می‌کنند و به طور کلی می‌توانند عوارض جانبی مشابه ایجاد کنند، اگرچه ممکن است برخی از افراد هیچ عوارضی نداشته باشند. بسیاری از عوارض جانبی می‌تواند بعد از چند هفته اول درمان از بین برود، در حالی که برخی دیگر امکان دارد شما و پزشک را به آزمایش داروی متفاوت سوق دهند.
اگر نمی‌توانید یک SSRI را تحمل کنید، شاید بتوانید یک مورد دیگر آن را تحمل کنید، زیرا SSRIها در جلوگیری از جذب مجدد سروتونین و سرعت متابولیزه شدن، متفاوت هستند.
عوارض جانبی احتمالی SSRI شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- سردرد
- خواب آلودگی
- خشکی دهان
- بی‌خوابی
- عصبانیت، آشفتگی یا بی‌قراری
- سرگیجه
- مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی، مشکل در رسیدن به ارگاسم یا عدم توانایی در نعوظ (اختلال نعوظ)
- کم اشتهایی یا پرخوری
مصرف دارو با غذا ممکن است خطر تهوع را کاهش دهد. همچنین، تا زمانی که دارو روی خواب شما اثر نمی‌گذارد، می‌توانید با مصرف آن در زمان خواب، اثر تهوع را کمتر کنید.
نوع داروی ضد افسردگی برای شما به تعدادی از موارد مانند علائم و بیماری دیگری که ممکن است داشته باشید بستگی دارد. از پزشک در مورد شایع‌ترین عوارض جانبی احتمالی SSRI خاص خود بپرسید و راهنمای داروی بیمار را که با نسخه همراه است بخوانید.
SSRI معمولاً برای بیشتر افراد بی‌خطر است. با این حال، در برخی شرایط آن‌ها می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. به عنوان مثال، دوزهای زیاد سیتالوپرام ممکن است باعث ایجاد ریتم قلبی غیرطبیعی و خطرناک شود، بنابراین با توصیه سازمان غذا و دارو و شرکت سازنده باید از دوزهای بالای 40 میلی گرم در روز جلوگیری شود. آن‌ها همچنین حداکثر دوز روزانه 20 میلی گرم سیتالوپرام را برای افراد بالای 60 سال توصیه می‌کنند.
مواردی که قبل از استفاده از SSRI با پزشکتان باید مشورت کنید شامل موارد زیر است:
تداخلات دارویی با SSRI ها
هنگام مصرف داروی ضد افسردگی، در مورد سایر نسخه‌های دارویی یا داروهای بدون نسخه، گیاهان دارویی یا سایر مکمل‌های مصرفی به پزشکتان بگویید. برخی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند در تأثیر داروهای دیگر تداخل داشته باشند، و برخی می‌توانند هنگام ترکیب با داروهای خاص یا مکمل‌های گیاهی، واکنش‌های خطرناکی ایجاد کنند.
به عنوان مثال، SSRI ممکن است خطر خون ریزی شما را افزایش دهد، به خصوص هنگامی که داروهای دیگری مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، آسپیرین، وارفارین و سایر رقیق کننده‌های خون مصرف می‌کنید که خطر خون ریزی را افزایش می‌دهد.
سندرم سروتونین
به ندرت، یک داروی ضد افسردگی می‌تواند باعث تجمع زیاد سروتونین در بدن شما شود. سندرم سروتونین بیشتر در مواقعی اتفاق می‌افتد که دو دارو که سطح سروتونین را افزایش می‌دهند ترکیب شوند. این موارد شامل، سایر داروهای ضد افسردگی، داروهای خاص درد یا سردرد است.
علائم سندرم سروتونین شامل اضطراب، تب بالا، تعریق، گیجی، لرزش، بی‌قراری، عدم هماهنگی، تغییرات عمده در فشار خون و ضربان قلب سریع است. در صورت بروز هر یک از این علائم، فوراً به پزشکتان مراجعه کنید.
داروهای ضد افسردگی و بارداری
در مورد خطرات و فواید استفاده از داروهای ضد افسردگی خاص با پزشکتان مشورت کنید. اگر در دوران بارداری یا در حین شیردهی آن‌ها را مصرف کنید ممکن است برخی از داروهای ضد افسردگی به کودک شما آسیب برساند. اگر داروی ضد افسردگی مصرف می‌کنید و قصد بارداری دارید، در مورد خطرات احتمالی با پزشک مشورت کنید. بدون مشورت با پزشک در ابتدا از مصرف دارو خودداری کنید.
خطر خودکشی و داروهای ضد افسردگی
اکثر داروهای ضد افسردگی به طور کلی بی‌خطر هستند، اما سازمان غذا و دارو آمریکا، الزام کرده که همه داروهای ضد افسردگی هشدارهای جعبه سیاه (شدیدترین هشدارها برای نسخه‌ها) را داشته باشند. در برخی موارد، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان زیر 25 سال ممکن است در هنگام مصرف داروهای ضد افسردگی، به خصوص در چند هفته اول بعد از شروع یا تغییر در میزان مصرف افکار خودکشی افزایش یابند.
به خاطر داشته باشید که داروهای ضد افسردگی احتمالاً با بهبود خلق و خوی در طولانی مدت خطر خودکشی را کاهش می‌دهند.
قطع درمان با SSRI:
SSRIها اعتیاد‌آور نیستند. با این حال، قطع درمان ضد افسردگی به طور ناگهانی یا از دست دادن چند دوز می‌تواند باعث علائم مانند ترک دارو شود. سندروم محرومیت گاهی اوقات سندرم قطع مصرف نامیده می‌شود. با پزشک همکاری کنید تا به تدریج و با اطمینان از دوز مناسب دارو قطع شود.
علائم قطع دارو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس عمومی اضطراب
- حالت تهوع
- سرگیجه
- بی حالی
- علائم آنفلوانزا
- انتخاب داروی ضد افسردگی مناسب
ممکن است افراد نسبت به یک داروی ضد افسردگی، واکنش مناسب نشان دهند. به عنوان مثال، یک داروی خاص امکان دارد برای شما بهتر از شخص دیگری باشد یا نسبت به مصرف یک داروی ضد افسردگی خاص عوارض جانبی بیشتر و یا کمتر داشته باشید.
صفات ارثی در تأثیر ضد افسردگی‌ها نقش دارند. اگر یک خویشاوند نزدیک دارید که به یک داروی ضد افسردگی خاص پاسخ داده است، به پزشک بگویید، زیرا این می‌تواند انتخاب خوبی برای نوع دارو باشد.
در بعضی موارد، نتایج آزمایش خون ویژه، می‌تواند سرنخ‌هایی درباره نحوه پاسخ بدن شما به یک داروی ضد افسردگی خاص نشان دهد. با این وجود متغیرهای دیگر می‌توانند در پاسخ شما به دارو تأثیر بگذارد.
در هنگام انتخاب داروی ضد افسردگی، پزشک علائم شما، هرگونه مشکلات مربوط به سلامتی، داروهای دیگری که مصرف می‌کنید را در نظر می‌گیرد.
به طور معمول، ممکن است چندین هفته یا بیشتر طول بکشد تا یک داروی ضد افسردگی به طور کامل موثر باشد و عوارض جانبی اولیه را کاهش دهد. پزشک می‌تواند برخی از تنظیمات دوز یا داروهای ضد افسردگی مختلف را توصیه کند، اما با صبر و شکیبایی، شما و پزشکتان می‌توانید دارویی را پیدا کنید که برای شما مناسب باشد.
مهارکننده‌های جذب مجدد سروتونین-نوراپی نفرین (SNRIها) بعضاً به عنوان مهار کننده‌های برگشت مجدد دوگانه خوانده می‌شوند. آن‌ها باعث مهار مجدد جذب سروتونین و نوراپی نفرین می‌شوند.
با افزایش سروتونین و نوراپی نفرین در مغز، ممکن است تعادل شیمیایی مغز دوباره تنظیم شود، و انتقال دهنده‌های عصبی ارتباط موثری داشته باشند و باعث بهبود روحیه و تسکین علائم افسردگی شوند.
عوارض خطرناک داروهای ضد افسردگی
رایج‌ترین عوارض جانبی توسط افرادی که از SNRI استفاده می‌کنند عبارتند از:
- افزایش عرق کردن
- افزایش فشار خون
- تپش قلب
- خشکی دهان
- ضربان قلب سریع
- مشکلات گوارشی، معمولاً یبوست
- تغییر در اشتها
- حالت تهوع
- سرگیجه
- بی قراری
- سردرد
- بی خوابی یا خواب آلودگی
- کاهش میل جنسی و مشکل در رسیدن به ارگاسم
- پرخاشگری
- ضد افسردگی‌های سه حلقه ای
- ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای تریسیکلیک (TCAs) در دهه 1950 اختراع شدند، و آن‌ها جزء اولین ضد افسردگی‌ها بودند که برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار گرفتند.
TCA باعث مسدود کردن جذب مجدد نورآدرنالین و سروتونین می‌شوند و به بدن کمک می‌کنند که مزایای افزایش خلق و خوی نورآدرنالین و سروتونین افزایش یافته و باعث بهبود خلق و خو و کاهش اثرات افسردگی شود.
عوارض جانبی TCA
عوارض جانبی ضد افسردگی‌های سه حلقه ای‌ها نسبت به دیگر داروها، شدیدتر است.
رایج‌ترین عوارض جانبی توسط افرادی که از TCA استفاده می‌کنند عبارتند از:
- افزایش وزن
- خشکی دهان
- تاری دید
- خواب آلودگی
- ضربان قلب سریع یا ضربان قلب نامنظم
- گیجی
- مشکلات مثانه، از جمله مشکل در ادرار کردن
- یبوست
- از دست دادن میل جنسی
- مهار کننده‌های برگشت مجدد نوراپی نفرین و دوپامین
در حال حاضر تنها یک مهار کننده‌های برگشت مجدد نوراپی نفرین و دوپامین برای افسردگی تأیید شده است.
عوارض جانبی NDRI
رایج‌ترین عوارض جانبی توسط افرادی که از NDRI استفاده می‌کنند، عبارتند از:
- تشنج، با دوز مصرف زیاد
- اضطراب
- بیش فعالی
- عصبی بودن
- پرخاشگری
- تحریک پذیری
- لرز
- مشکل خواب
- بی قراری
مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز
مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) داروهایی هستند که معمولاً تنها درصورتی که چندین دارو و درمان دیگر موثر نباشند، تجویز می‌شوند.
MAOIها از تجزیه مواد شیمیایی نوراپی نفرین، سروتونین و دوپامین جلوگیری می‌کنند و به مغز اجازه می‌دهد سطح بالاتری از این مواد شیمیایی را حفظ کند. MAOI ممکن است باعث افزایش خلق و خوی و بهبود ارتباطات بین انتقال دهنده عصبی شود.
عوارض جانبی MAOI
MAOIها دارای عوارض جانبی متعدد هستند که بسیاری از آن‌ها جدی و خطرناک هستند. MAOIها همچنین امکان تعامل خطرناک با غذاها و داروهای بدون نسخه دیگر را دارند.
رایج‌ترین عوارض جانبی توسط افرادی که از MAOI استفاده می‌کنند، عبارتند از:
- خواب آلودگی روزانه
- بی‌خوابی
- سرگیجه
- فشار خون پایین
- خشک دهان
- عصبی بودن
- افزایش وزن
- کاهش میل جنسی یا مشکل در رسیدن به ارگاسم
- اختلال نعوظ
- مشکلات مثانه، از جمله مشکل در ادرار کردن
داروهای ثانویه در درمان افسردگی
برای افسردگی مقاوم به درمان ممکن است داروی ثانویه تجویز شود. داروهای جانبی معمولاً برای معالجه سایر اختلالات سلامت روان مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌تواند شامل داروهای ضد اضطراب، تثبیت کننده خلقی و ضد روانپزشکی باشد.
عوارض جانبی داروهای ثانویه می‌تواند مشابه سایر داروهای ضد افسردگی باشد.
داروهای ضد افسردگی و مشکلات جنسی
یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی “گرچه اغلب در مورد آن صحبت نمی‌شود” کاهش علاقه به رابطه جنسی یا کاهش توانایی داشتن ارگاسم است. محققان می‌گوید، تقریبا نیمی از بیمارانی با مصرف SSRI، علامت مربوط به کاهش میل جنسی را گزارش می‌دهند.
یکی از راه‌های رفع علائم جانبی، افزودن نوع دیگری از داروهای ضد افسردگی یا حتی دارویی برای عملکرد نعوظ است. اما ممکن است تغییر دارو به یک داروی ضد افسردگی دیگر باعث از بین رفتن علائم شود. از قطع داروی ضد افسردگی بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. قطع ناگهانی می‌تواند باعث مشکلات جدی شود.
داروهای ضد افسردگی و وزن
یکی دیگر از عوارض جانبی ضد افسردگی کمتر اثبات شده افزایش وزن یا چاقی است.
با این وجود برخی مطالعات پزشکی معتبر نشان داده‌اند که استفاده طولانی مدت از داروهای ضد افسردگی می‌تواند خطر افزایش وزن و بیماری‌های مرتبط با آن مثل دیابت نوع 2 و فشار خون بالا را افزایش دهد.
بعضی اوقات افزایش وزن بسیار چشمگیری وجود دارد.
استفاده از داروهای ضد افسردگی SSRI در سالمندان
SSRIها نسبت به ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای برای سالمندان ایمن‌تر هستند زیرا باعث اختلال در ضربان قلب نمی‌شوند و بندرت باعث سرگیجه می‌شوند که منجر به آسیب گردد. اما عملکرد کبد در سالمندان کارایی کمتری دارد، بنابراین خطر تعامل دارو با سیستم کبدی بیشتر است.
کاهش اثر ضد افسردگی
هر داروی ضد افسردگی ممکن است بعد از ماه‌ها یا سال‌ها اثر خود را از دست بدهد، گاهی اوقات به این دلیل است که مغز نسبت به دارو تحمل کمتری دارد. برای حل مشکل پزشک امکان دارد دوز دارو را افزایش داده و دارو را با داروی ضد افسردگی دیگر جایگزین کند.
مهم است که عوارض جانبی را پیگیری کرده و در مورد آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید. با همکاری، می‌توانید با خیال راحت داروهای ضد افسردگی خود را مصرف کنید تا آن‌ها با حداقل عوارض جانبی بیشترین تاثیر درمانی را داشته باشند.
پیگیری منظم و نظارت دقیق می‌تواند به جلوگیری از بروز عوارض کمک کند. به بیماران باید هشدار داده شود باید در صورت شروع بدتر شدن یا بروز علائم جدید به خصوص بعد از تغییر دارو یا دوز، بلافاصله به پزشکان خود اطلاع دهند.
