۱ آذر ۱۴۰۳ ۱۰:۳۰ ب.ظ
گرانی دارو و افزایش مطالبات از دولت؛ سایه ورشکستگی بر سر داروخانه‌داران
ویروس کمبود نقدینگی با حذف ارز ترجیحی از داروسازان به داروخانه‌داران رسیده و احتمال تعطیلی برخی از داروخانه‌ها را قوت بخشیده است.
وقتی سال گذشته از تبعات حذف ارز ترجیحی دارو و اجرای طرح دارویار سخن به میان می‌آمد خیلی‌ها فکر می‌کردند شرایط تغییر چندانی نکند و فقط یارانه دولت که به ابتدای زنجیره دارو داده می‌شد به انتهای زنجیره تخصیص داده شود و قدری از مشکلات قیمت‌گذاری داروسازان برطرف شود اما حالا بعد از گذشت چند ماه از اجرای طرح دارویار هنوز خلا‌های این طرح یکی پس از دیگری نمایان می‌شود.
به گزارش فارماتودی به نقل از وب‌سایت بازار، طرحی که قرار بود یاری دهنده مردم و صنعت باشد نه تنها برای مدتی با کاهش نقدینگی در صنعت دارو منجر به کمبود‌هایی در بازار دارویی کشور شد بلکه اکنون ویروس کمبود نقدینگی ناشی از حذف ارز ترجیحی از صنعت به داروخانه‌ها رسیده است. از این رو این روزها خبرهای جالبی از داروخانه‌ها به گوش نمی‌رسد؛ ورشکستگی تا تعطیلی آن‌ها اتفاقاتی است که رخ می‌دهد؛ چرا که دیگر داروخانه‌های بخش خصوصی قدرت مالی تاب‌آوری خود را در مقابل بدهی‌های بیمه‌ها و در سطح وسیع‌تر دولت از دست داده‌اند.
اما کاهش نقدینگی داروخانه‌ها چه ربطی به طرح دارویار و حذف ارز ترجیحی دارد؟ پاسخ این است که با افزایش بهای انواع داروها، آن‌ها باید داروها را گران‌تر خریداری کنند و نیاز به نقدینگی افزایش یافته است. بنابراین چاره‌ای جز این نیست که درخواست دریافت تسهیلات بانکی بدهند که در نهایت با بازپرداخت سنگینی که باید انجام دهند باز نقدینگی‌شان از دست می‌رود. از طرفی هنوز برخی از بیمه‌ها به جز بیمه سلامت به موقع مطالبات داروخانه داران را پرداخت نمی‌کنند.
کمبود نقدینگی داروخانه‌ها به کمبودهای دارویی دامن می‌زند
در این رابطه شریفیان، داروساز و داروخانه‌دار به بازار می‌گوید: اگر در گذشته حجم مطالبات داروخانه از دولت برای بازده زمانی مشخصی رقمی در حدود ۱۵ میلیون تومان می‌شد اکنون با افزایش قیمت داروها، این رقم به شدت افزایش یافته است.
او اضافه می‌کند: از طرفی یکی دیگر از معضلات این است که برای تامین داروها از شرکت‌های پخش نیز نیاز به افزایش نقدینگی جاری داروخانه هستیم که آن هم غیرممکن است. بنابراین عجیب نیست بعضی از داروخانه‌ها همه داروها را نداشته باشند و از تنوع داروها بکاهند.
با این تفاسیر اگر این روزها به داروخانه‌ای مراجعه کردید و بعضی از داروها را نداشت این مساله فقط بخاطر کمبود دارو یا کاهش عرضه نیست بلکه ممکن است داروخانه‌دار از توان مالی کافی برای تامین تمام داروها برخوردار نباشد.
کاهش حاشیه سود داروخانه‌ها تا کمبود دارو
حسن کربکندی، عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان نیز به بازار می‌گوید: پرداخت‌های بیمه سلامت به روز و خوب است اما بیمه تامین اجتماعی هرچند مقداری بهتر شده اما هنوز جای کار دارد. همچنین قرار دادی که بیمه‌ها را موظف کند پرداخت‌ها را به موقع انجام دهند وجود ندارد و بیمه ارتش نیز همچنان ضعیف عمل می‌کند.
او اضافه می‌کند: جدا از مواردی که به آن‌ها اشاره شد، مشکلاتی که به تازگی برای داروسازان به وجود آمده این است که مقدار سرمایه در گردش در حدود ۲ الی ۳ برابر افزایش یافته است. این اتفاق باعث شده داروخانه داران برای تامین نقدینگی مورد نیاز برای ادامه فعالیت نیاز به دریافت وام بانکی داشته باشند. این درحالی است که سود بازپرداخت این وام‌ها نیز حدود ۳۰ درصد است.
بنابراین در شرایطی که آن‌ها با کمبود نقدینگی مواجه شده‌اند باید از وام‌هایی استفاده کنند که ۳۰ درصد هزینه‌های آن‌ها را افزایش می‌دهد. از طرفی به گفته کربکندی چالش‌های به همین جا محدود نمی‌شود و حاشیه سود داروسازان نیز به شدت کاهش یافته است.
افزایش قیمت دارو منجر به این شده که حاشیه سود داروخانه‌ها کاهش یابد و حذف ارز ترجیحی هم نیاز به نقدینگی را افزایش داده است
این داروساز تاکید می‌کند: حاشیه سود دارو برای داروخانه داران به صورت پله کانی و بر اساس قیمت دارو تعیین می‌شود. یعنی هر چقدر دارو گران‌تر باشد درصد سود داروخانه داران نیز کاهش می‌یابد و از حاشیه سود آن‌ها کاسته می‌شود. بنابراین با این افزایش قیمت‌های دارو حاشیه سود داروخانه داران به شدت کاهش یافته است.
او اضافه می‌کند: حاشیه سود داروخانه داران در گذشته برای داروهای ایرانی در حدود ۱۷ درصد و برای داروهای خارجی در حدود ۵ تا۱۲ درصد بود. بنابراین حتی با حاشیه سود گذشته نیز دریافت وام با بازپرداخت سود ۳۰ درصدی با این حاشیه سود‌ها هم توجیه اقتصادی ندارد چه برسد به حالا که با افزایش قیمت داروها حاشیه سود داروخانه داران در اکثر داروها به ۵ درصد کاهش یافته است.
با این تفاسیر داروخانه داران باید ضمن پرداخت مالیات، هزینه نیروی انسانی و سایر هزینه‌های جاری باید با سود ۵ درصدی ارائه دارو به بیمار، سود ۳۰ درصدی بانک‌ها را تامین کنند که کاملا زیان است. بنابراین عجیب نیست برخی از داروها از سبد دارویی داروخانه‌ها خط بخورد.
ورشکستگی داروخانه‌داران جدی است
کربکندی بیان می‌کند: بعضی از داروها و شیرخشک‌ها به قدری گران شده‌اند و حاشیه سود آن‌ها کاهش یافته که دیگر آوردن آن گروه کالاها برای داروخانه‌ها توجیه اقتصادی ندارد. برای مثال انسولین قلمی و برخی از شیرخشک‌ها برای داروخانه‌ها توجیه اقتصادی ندارد و بیمار باید به دنبال دارو از این داروخانه به آن داروخانه باشد؛ چرا که فقط توجیه اقتصادی نداشتن این داروها به داروخانه‌دار ضربه نمی‌زند بلکه بیشتر این داروها با بیمه ارائه می‌شوند و داروخانه‌دار هم نمی‌تواند پول خود را از بیمه‌ها به موقع دریافت کند پس ترجیح می‌دهد دارو را در سبد دارویی خود قرار ندهد.
این عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان تاکید می‌کند: اگر این کالاها توجیه اقتصادی داشته باشد داروخانه داران نیز بیشتر راغب می‌شوند قلم‌های انسولین و شیرخشک‌های مختلف را بیاورند. البته بعضی از داروخانه‌ها همچنان این داروها را می‌آورند که بیشتر برای جنبه کسب رضایت مردم را دارد. بنابراین مسئولان باید فکری کنند تا قیمت‌گذاری دارو با مشارکت کلیه گروه‌های ذی نفع اصلاح شود و اینطور نباشد که یک عددی تحمیل شود و یک نتایج بدی به همراه داشته باشد تا بعد دنبال راه کار باشند.
حدود ۷۰ درصد داروخانه‌ها ورشکسته هستند
وی در پاسخ به این سوال که طی این چند ماه اخیر خبری در خصوص ورشکستگی را جمع شدن یک داروخانه شنیده یا نه؟ می‌گوید: بر اساس آمار یک سال گذشته وزارت بهداشت حدود ۷۰ درصد داروخانه‌ها ورشکسته هستند و توجیه اقتصادی ندارند. با توجه به وضعیت فعلی این شرایط تشدید هم شده است. الان هم تعدادی از داروسازان و صاحبان داروخانه‌ها در اثر اتفاقات اخیر صنعت دارو زندانی شده‌اند و حتی حبس‌های طولانی مدت گرفته‌اند. حتی متاسفانه برخی از آن‌ها در اثر فشار روانی اقتصادی جان خود را از دست داده‌اند. این درحالی است که این افراد در گذشته فعالیت اقتصادی خوبی داشتند اما نتوانستند با شرایط روز تطبیق یابند.
کربکندی اضافه می‌کند: از طرفی نیز شنیده‌ایم بعضی نیز ترجیح می‌دهند داروخانه‌هایشان را به غیر داروساز واگذار کنند که این اتفاق نگران کننده و منشا وقوع تخلفات است. بنابراین انگیزه برای حفظ داروخانه‌ها از دست رفته است و خیلی از داروخانه داران نیز به کارهای جانبی روی آورده‌اند و این حرفه را رها کرده‌اند.
او تاکید می‌کند: همه این اتفاقات باعث می‌شوند نقدینگی از صنعت دارو خارج شود و حتی افرادی به این حوزه ورود کنند که فقط توجه‌شان به سود‌آوری است که دود این اتفاقات در چشم داروخانه داران و مردم می‌رود.
