۲ آذر ۱۴۰۳ ۷:۳۷ ق.ظ
صف تولیدکنندگان برای افزایش قیمت دارو
بعد از نوسانات قیمت ارز، بهای ۸ هزار آیتم در صنعت دارو هم افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل تولید با قیمت‌های قبلی برای تولیدکنندگان دیگر مقرون به صرفه نبوده و به همین درخواست‌های خود برای افزایش قیمت را به کمیسیون ارسال کرده‌اند.
شرایط سخت داروخانه‌ها و گلایه‌های صاحبان آن از کمبودهای دارویی، تمامی ندارد. تا پیش از این سال‌ها، کمبود دارو در ایران، به قرص‌ها و آمپول‌های خارجی برای بیماران خاص محدود می‌شد، حالا اما ساده‌ترین شربت‌ها و قرص‌های ایرانی هم در داروخانه‌ها کمیاب شده و روزبه‌روز بیماران بیشتری گرفتار تهیه داروی‌شان می‌شوند.
به گزارش فارماتودی به نقل از وب‌سایت بازار، دراین میان بازار تایید و تکذیب‌ها هم همچنان داغ است؛ انجمن‌های تخصصی و داروخانه‌داران می‌گویند، دامنه کمیاب‌شدن داروها هر روز بزرگ‌تر می‌شود و مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند، این خبرها هم نیست. اما ناصر ریاحی رییس اتحادیه واردکنندگان دارو روایت دیگری از دلایل کمبود دارو دارد. آنگونه که این فعال اقتصادی به بازار می‌گوید: بسیاری از تولیدکنندگان در صف تایید افزایش قیمت تولیدات خود هستند و به همین دلیل عرضه را متوقف کرده و منتظر تعیین تکلیف قیمت‌ها هستند.
تعداد درخواست‌های افزایش قیمت به قدری زیادی است که ریاحی معتقد است جلسات کمیسیون تغییر قیمت داروها باید به صورت روزانه تشکیل شود. آنگونه که عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران می‌گوید: بعد از نوسانات قیمت ارز، بهای ۸ هزار آیتم در صنعت دارو هم افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل تولید با قیمت‌های قبلی برای تولیدکنندگان دیگر مقرون به صرفه نبوده و به همین درخواست‌های خود برای افزایش قیمت را به کمیسیون ارسال کرده‌اند.
متن کامل گفت‌‌وگوی بازار با ناصر ریاحی، رییس اتحادیه واردکنندگان دارو و عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران را در ادامه می‌خوانید:
*بسیاری از داروها در بازار نایاب شده و و بسیاری از بیماران ناچارند که برای تامین داروی خود دست به دامن بازار ناصر خسرو شوند. دلیل کمبود شدید دارویی در کشور چیست؟
شرکت‌های دارویی عرضه خود را کاهش نداده‌اند. مساله اینجاست که برخی از داروها هنوز قیمت‌گذاری نشده و شرکت‌های دارویی منتظر تعیین تکلیف قیمت این محصولات برای عرضه دوباره در بازار هستند. شرکت‌های دارویی عرضه خود را کاهش نداده‌اند.
*چه تعداد درخواست برای افزایش قیمت وجود دارد؟
آمار دقیقی در اینباره ندارم، اما نوسانات قیمت ارز درخواست‌ها را افزایش داده است. برای درک بهتر از مساله قیمت‌گذاری باید بدانید که طی ۱۰ سال گذشته جلسات کمیسیون قیمت‌گذاری در حوزه دارو هر دو هفته یکبار بر اساس ۱۸ مولفه تاثیر‌گذار در بهای داروها، درخواست‌های تغییر قیمت را مورد بررسی قرار می‌داد و در صورت تایید نهایی نسبت به تغییرات قیمتی اقدام می‌کرد. در آن سال‌ها قیمت ارز ثابت بود؛ اما حالا به واسطه تغییر بهای ارز قیمت حدود ۸ هزار آیتم افزایش پیدا کرده‌اند. با توجه به این حجم از تغییرات قیمتی باید کمیسیونی را ایجاد کرد که بتواند هر روز جلسه برگزار کرده و هر روز درخواست‌های جدید را مورد بررسی قرار داده و قیمت‌های جدید برای داروها تعیین کنند.
*اما دولت وعده داده بود که تغییری در سبد هزینه‌های پرداخت بیماران بابت دریافت دارو ایجاد نشود. چقدر این هدف محقق شود؟ چرا با این وجود ما همچنان شاهد افزایش قیمت بسیاری از داروها برای مصرف کننده نهایی هستیم؟
قیمت تمام شده تولید داروها به شدت افزایش پیدا کرده و عرضه با قیمت‌های قبلی برای آن‌ها توجیه اقتصادی ندارد. به همین دلیل بسیاری از فعالین این صنعت منتظر تعیین قیمت‌های جدید برای عرضه محصولات خود در بازار هستند.
اما در مورد تغییر قیمت برخی از داروها باید بگویم که داروهای او تی سی یا همان داروهای بدون نسخه، ذاتا قیمتی ندارند. به عبارت دیگر این داروها سهم چندانی در سبد هزینه بیماران ندارند اما حجم خرید این داروها بسیار زیاد است. به عنوان مثال خیلی فرق نمی‌کند که یک داروی سرما خوردگی ۲ هزار تومان باید یا ۴ هزار تومان. به همین دلیل تصمیم گرفته شده که یک سری از این داروها در بازار گران شوند.
*در گذشته بسیاری از فعالان اقتصادی خواهان تک نرخی شدن ارز و حذف رانت‌های ارز دولتی بودند. حالا که دولت این طرح را اجرا کرده، چرا هنوز بازار دارو سامان دهی نشده و شرایط تامین دارو برای بسیاری از بیماران سخت‌تر شده است؟
اجرای این طرح منافع زیادی داشت که جلوگیری از قاچاق و اتلاف منابع مهم‌ترین آنهاست. اما آنچه که برنامه ریزی درستی برای آن صورت نگرفت نحوه تامین منابع و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی بود. بعد از یکسان‌سازی نرخ ارز و حذف ارز ترجیحی گردش نقدینگی شرکت‌های وارداتی ۶ برابر و تولیدی حدود ۳برابر شد. به همین دلیل بعد از مشورت با تشکل‌های خصوصی قرار به اجرای طرح دارویار در کشور شد. در این طرح ۶ دستگاه مسئولیت‌هایی را برعهده داشتند. به عنوان مثال بر اساس توافقات صورت گرفته قرار بود که سازمان برنامه و بودجه ماهانه حدود ۷ هزار میلیارد تومان بابت مابه التفاوت قیمت ارز دولتی و ارز آزاد به شرکت‌های بیمه‌ای پرداخت کند.
از طرفی مقرر شد که تامین ارز این بخش‌ها در اولویت بانک مرکزی قرار گرفته و بانک‌ها به نوعی برای پرداخت تسهیلات و حمایت از واحدهای فعال در این زمینه قانع کند. برای گمرک و وزارت صمت و زارت بهداشت هم تعهداتی بر اساس این طرح ایجاد شده بود.
همچنین با وجود اینکه افزایش حجم تراز ممنوع است اما بانک مرکزی در نامه خود به بانک‌ها اعلام کرده بود که برای تامین نقدینگی این اقدام برای شرکت‌های دارویی با اولویت داروهای خاص بلا مانع است. در این نامه همچنین سهم هر یک از بانک‌ها نیز مشخص بود. اما تقریبا می‌توان گفت که هیچ یک از منابع جذب نشد و بخش کمی از این هدف‌گذاری محقق شده است. بدون شک اجرای موفق این طرح مستلزم همراهی و همکاری ۶ دستگاه مسئول در این حوزه بود. یعنی اگر حتی یک دستگاه در انجام وظایف خود کوتاهی کند، سایر بخش‌ها هم دچار مشکل خواهند شد.
*آیا تخصیص ارز به شرکت‌های دارویی به موقع انجام می‌شود؟ چرا که بسیاری از فعالین این صنعت دلیل کمبودهای امروز در بازار دارو را عدم تامین به موقع مواد اولیه و مشکلاتی که در تخصیص ارز وجود داشته، اعلام می‌کنند؟
تغییری در روال تخصیص ارز صورت نگرفته است. به طوری که ما برای دریافت ارز باید به سامانه نیما مراجعه کنیم. اما از آنجاییکه عرضه ارز به این سامانه برای مدتی از سوی بانک مرکزی متوقف شده بود، در نهایت در دوره‌ای فعالین اقتصادی برای تامین ارز خود دست به دامن بازار آزاد شده‌اند. البته هم اکنون اوضاع به حالت عادی برگشته است. پیشنهاد ما این است که بانک مرکزی به شرکت‌های دارویی ارز را به صورت مدت‌دار بفروشد و ۳ الی ۶ ماه بعد پول ارز را دریافت کنند. بانک مرکزی حتی در صورت نیاز می‌توانند سود این پول را هم دریافت کنند. در این حالت دیگر نیازی به دریافت تسهیلات و اجبار بانک‌ها به پرداخت وام هم نیست. هم اکنون حجم زیادی از داروها در پشت گمرکات کشور گیر کرده است.
*بر اساس آنچه اعلام شده بود، قرار بود که سازمان برنامه ماهانه ۷ هزار میلیارد تومان برای اجرای طرح دارو یار منابع اختصاص دهد. چقدر از این منابع پرداخت شده است؟
آمار دقیقی در اینبار اعلام نمی‌شود و ما هم اطلاعی از آن نداریم. اما به هر حال سازمان برنامه و بودجه باید بتواند عدد تعهد کرده را پرداخت کند و اگر این کار را انجام ندهد نه داروخانه نسخه بیمه‌ای قبول می‌کند و نه تولید کننده دارویی عرضه می‌کند. نباید فراموش کنیم که مشکلات اقتصاد به صورت دستوری حل نمی‌شود و یک منطق ریاضی است. بنابر این اگر می‌خواهیم صنعت و بازار دارو و دیگر بخش‌های اقتصادی خوب و موفق عمل کنند باید به دنبال حکمرانی خوب باشیم.
