۱۳ آذر ۱۴۰۳ ۱۱:۱۹ ق.ظ
آیا واقعا “سرم حقیقت” وجود دارد؟
برخی از سرم‌های حقیقت، مانند تیوپنتال سدیم، سرعت ارسال پیام‌های بدن از نخاع به مغز را کاهش می‌دهند. این داروها دروغ گفتن را مشکل می‌کند، اما آن را غیرممکن نمی‌کند.
انسان‌ها از زمان امپراتوری روم می‌دانستند که ما در حالی که تحت تأثیر چیزی باشیم، صادقانه‌تر و راحت‌تر سخن میٰ‌گوییم. این همان جایی است که ایده اصطلاح «سرم حقیقت» از آن سرچشمه می‌گیرد.
به گزارش فارماتودی به نقل از وب‌سایت پزشک؛ سرم حقیقت به تعدادی از داروهای تغییر دهنده ذهن اشاره دارد که در ظاهر شخص را از دروغ گفتن بازمی‌دارد یا به عبارت دیگر از او اعتراف می‌گیرد، اما واقعیت این است که هیچ دارویی آنقدر قدرتمند نیست که ذهن انسان را چنان تحت تاثیر قرار بدهد که دروغ گفتن را غیر ممکن کند.
برخی از سرم‌های حقیقت، مانند تیوپنتال سدیم، سرعت ارسال پیام‌های بدن از نخاع به مغز را کاهش می‌دهند. در نتیجه، انجام وظایفی عصبی سطح بالا، مانند تمرکز بر روی یک فعالیت واحد مثل راه رفتن در یک خط مستقیم یا حتی دراز کشیدن، دشوار می‌شود. این دارو دروغ گفتن را مشکل می‌کند، اما آن را غیرممکن نمی‌کند. مخصوصا اگر دروغگوی مادرزاد نباشید، احتمالاً دروغ گفتن برای شما دشوارتر از گفتن حقیقت می‌شود.
نویسنده مشهور آمریکایی در دفتر یادداشت مارک تواین (که پس از مرگش در سال ۱۹۳۵ منتشر شد) نوشت: «اگر حقیقت را بگویید، لازم نیست چیزی را به خاطر بسپارید. »
این داروها عوارض جانبی دیگری نیز دارند. نگران‌کننده‌ترین آن‌ها این است که ممکن است شما را وادار کنند چیزی برای خوشحال کردن دیگران بگویید، حتی اگر درست نباشد.
علاوه بر این، داروهای سرم حقیقت نه‌تنها چندان مفید نیستند، بلکه برای بازجویی غیرقانونی استفاده می‌شوند.
اولین داروهایی که سیا، پلیس و بازجویان نازی در دهه‌های ۲۰، ۳۰ و ۴۰ برای اعتراف‌گیری استفاده می‌کردند، امروزه نیز وجود دارند، اما کاربردهای دیگری نیز دارند، از جمله برای بیماری حرکتی و یا برای تزریق کشنده. (اعدام در ایالت‌هایی که اعدام قانونی است یا مرگ از روی ترحم)
در اینجا لیستی از رایج‌ترین داروهای تغییر دهنده ذهن و دستکاری مغز که به عنوان سرم حقیقت استفاده می‌شود آورده شده است:
سدیم پنتوتال
سدیم پنتوتال نوعی باربیتورات است که تضعیف‌کننده سیستم عصبی مرکزی است. این داروها سرعت انتقال اطلاعات در مغز را کاهش می‌دهند و داروهای تجویزی رایجی برای تسکین درد، آرام بخشی، آرامش عضلانی و کاهش فشار خون هستند.
مصرف بیش از حد باربیتورات‌ها می‌تواند کشنده باشد و منجر به مرگ تعدادی از افراد مشهور از جمله مرلین مونرو، جودی گارلند و جیمی هندریکس شده است. این دارو همچنین یکی از اولین داروهایی بود که در ایالات متحده در تزریقات کشنده استفاده شد و اغلب به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود.
تا سال ۲۰۱۱، گاهی اوقات از آن به عنوان بیهوشی استفاده می‌شد زیرا بیماران معمولاً در عرض ۳۰-۴۵ ثانیه پس از مصرف دارو از هوش می‌روند. اما ایالات متحده استفاده از این دارو را متوقف کرده است.
گاردین در آن زمان گزارش داد که در سال ۲۰۱۱، شرکت ایتالیایی تولید کننده دارو اعلام کرد که تولید آن را متوقف می‌کند. این شرکت نگران بود که مقامات ایتالیایی از آن در اعدام‌ها استفاده کنند و در نتیجه، ایالات متحده تنها تامین کننده این داروی خود را از دست داد.
هنوز گزارش‌هایی در مورد استفاده از این دارو به عنوان سرم حقیقت وجود دارد. در سال ۲۰۰۷، پلیس در دهلی نو در هند، سدیم پنتوتال را به یک تاجر ثروتمند، مونیندر سینگ پاندر و خدمتکارش، سوریندر کولی، که مظنون به قتل‌های سریالی بودند، تجویز کرد. آن‌ها در حالی که تحت تأثیر قرار داشتند، اعتراف کردند که کودکان را به خانه خود کشانده، به آن‌ها تجاوز کرده و سپس آن‌ها را می‌کشتند. برای خدمتکار، کولی، حکم اعدام صادر شد و هنوز در زندان است و پاندر به هفت سال حبس محکوم شده.
اسکوپولامین
اسکوپولامین اولین بار توسط رابرت هاوس به عنوان یک سرم حقیقت در اوایل قرن بیستم معرفی شد و اولین دارویی بود که نام “سرم حقیقت” روی آن گذاشته شد.
در طول دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، برخی از اداره‌های پلیس در ایالات متحده از اسکوپولامین برای مظنونان استفاده می‌کردند و – در برخی موارد – قضات اجازه می‌دادند بازجویی‌هایی که تحت تاثیر این دارو گرفته شده بودند، استفاده شوند.
اسکوپولامین داروی انتخابی برای این کار در گذشته بود، زیرا حافظه سوژه را نیز پاک می‌کرد، بنابراین آن‌ها پس از رفع اثر داروِ یادشان می‌رفت که چه چیز گفته‌اند.
این دارو از دانه‌های درختی به دست می‌آید که محلی‌ها در کلمبیا به آن درخت «مست کن» می‌گویند. نازی‌ها از آن در بازجویی استفاده می‌کردند، امروزه کاربرد آن پیشگیری از بیماری حرکت و بیماری پارکینسون است. و متاسفانه برای تجاوز هم توسط آدم‌های خلاف‌کار استفاده می‌شود.
سدیم آمیتال یا آموباربیتال
سدیم آمیتال نیز نوعی باربیتورات است. این دارو به طور گسترده در طول جنگ جهانی دوم به عنوان یک داروی ضد اضطراب برای سربازان مبتلا به اختلال روانی به نام شوک استفاده می‌شد.
مانند تمام داروهای سرم حقیقت، سدیم آمیتال یک آرام بخش قوی است. عارضه جانبی آن عدم هماهنگی و اختلال شناختی است که باعث شد سربازان استفاده از آن را متوقف کنند.
علاوه بر این، آمیتال سدیم بسیار اعتیادآور است. این دارو گاهی برای درمان بی‌خوابی استفاده می‌شود و اغلب به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود، اگرچه می‌تواند به شکل پودر خوراکی هم استفاده شود.
این دارو دیگر به عنوان سرم حقیقت مورد استفاده قرار نمی‌گیرد زیرا گاهی اوقات آزمودنی‌ها به جای واقعیت خاطرات نادرست بیان می‌کنند.
الکل اتیلیک
درست است. مشروب الکلی! عبارت ایتالیایی «In vino veritas» که به معنای «در شراب حقیقت است» لاتین است و به فیلسوف رومی معروف به پلینی بزرگ نسبت داده شده.
بنابراین، انسان‌ها برای حدود ۲۰۰۰ سال در مورد توانایی الکل در فاش‌گویی می‌دانستند.
چه نوشیده شود و چه صورت خالص و اتانول به صورت داخل وریدی مصرف شود، الکل اتیلیک می‌تواند شخص را مستعد افشای اسرار خود کند. اما همانطور که احتمالاً می‌دانید، الکل باعث پیشگیری کامل از دروغگویی نمی‌شود.
آیا سرم‌های حقیقت واقعا کار می‌کنند؟
دیوید براون، خبرنگار واشنگتن پست در سال ۲۰۰۶ نوشت: «به نظر می‌رسد پاسخ این باشد: خیر. امروزه هیچ ترکیب دارویی وجود ندارد که اثر اثبات شده آن افزایش مداوم یا قابل پیشبینی حقیقت گویی باشد. »
علیرغم این واقعیت که به نظر می‌‌سد قابلیت‌های جادویی سرم حقیقت عمدتاً تخیلی است، دادگاه‌های ایالات متحده در موارد خاص استفاده از آن‌ها را مجاز دانسته‌اند.
یک مثال مربوط به مظنون تیراندازی در تئاتر آرورا، کلرادو در سال ۲۰۱۲ بود. یک قاضی اجازه استفاده از سدیم پنتوتال را برای تعیین اینکه آیا ادعای جنون او واقعی است یا خیر، داد.
به گفته مارک ویلیس، استاد و کارشناس تاریخ جنگ‌های زیستی و کنترل سلاح‌های زیستی در دانشگاه کالیفرنیا دیویس، نبود داروی حقیقت در امروز به معنای عدم توسعه آن‌ها در آینده نیست.
دیویس در سال ۲۰۰۶ به واشنگتن پست گفت: «تعداد زیادی از مدارهای عصبی وجود دارد که ما در آستانه توانایی در دستکاری آن‌ها هستیم – چیزهایی که موجب حالت‌هایی مانند ترس، اضطراب، وحشت و افسردگی می‌شوند” هنوز آن‌ها را کنترل نکرده‌ایم، اما پتانسیل آن به وضوح قابل پیشبینی است. اگر طیف وسیعی از داروها را که برای بازجویان مفید هستند شناسایی نشوند، شگفتی‌آور خواهد بود.
آزمایش سرم حقیقت
مایکل موزلی، روزنامه نگار تلویزیونی، در سال ۲۰۱۳ برای فهمیدن تاثیر این داروها آن را روی خودش آزمایش کرد.
برای بررسی سدیم تیوپنتال، یکی از محبوب‌ترین داروهای سرم حقیقت، موزلی دو دوز مختلف از آن را مصرف کرد. پس از تجویز اولین دوز، یک پزشک از موزلی پرسید که او برای امرار معاش چه کار می‌کند و او در حالی که به صورت بیمارگونه قهققه می‌زد، موفق شد دروغ بگوید و بگوید او یک جراح قلب مشهور جهانی است.
در کمتر از یک دقیقه پس از مصرف دارو، موسلی به خاطر احساس سبکی و کثیفی که به گفته او از دارو تجربه کرده بود، خنده‌اش گرفت. او گفت این احساس شبیه نوشیدن یک لیوان شامپاین است.
پس از دوز دوم و بیشتر از تیوپنتال سدیم، موزلی چیزی را تجربه کرد که انتظارش را نداشت. وقتی دکتر از او پرسید که چه کار می‌کنی، او بلافاصله حقیقت را گفت که یک مجری و تهیه کننده است و به گفته خودش اصلا به فکرش نرسید که دروغ بگوید.
اما آیا این مدرکی است که سرم حقیقت کار می‌کند؟ نه دقیقا.
یکی از بزرگترین مشکلات استفاده از سرم حقیقت برای بازجویی، احساس گرم و دوستانه‌ای است که به سوژه نسبت به بازجو م دهد. همراه با حالت سردرگمی شدیدی که دارو می‌دهد، فرد تحت بازجویی می‌تواند آنچه را که فکر می‌کند بازجو می‌خواهد بشنود، به بازجوی خود بگوید، که می‌تواند درست باشد یا نباشد.
همین دلیل است که هر گونه اظهاراتی که تحت تأثیر یک داروی سرم حقیقت باشد در دادگاه‌های ایالات متحده غیرقابل قبول است و از ۶۰ سال پیش به همین ترتیب بوده است. در سال ۱۹۶۳، دادگاه عالی ایالات متحده حکم داد که اظهارات اعترافاتی که تحت تأثیر داروهای سرم حقیقت انجام می‌شود، “به طور غیرقانونی اجبار ” تلقی شود و استفاده از آن‌ها به منزله تجاوز به حقوق شهروندان تحت متمم پنجم قانون است و بنابراین غیرقابل پذیرش است.
با سرم‌های حقیقت می‌توان اطلاعات بیرون کشید اما امر مشکل بیرون کشیدن گزاره‌های واقعا درست از چیزهایی است که برای راضی کردن بازجو گفته می‌شود.
آینده داروهای حقیقت گو
یکی از داروهای تازه‌ای که برای حقیقت‌گویی بررسی شده، اکسی توسین است که برای زنان در حال زایمان هم تجویز می‌شود.
در سال ۲۰۰۵، دو محقق در دانشگاه زوریخ با مطالعه ۱۲۸ دانشجوی کالج، که به برخی از آن‌ها اکسی توسین و به بقیه دارونما دریافت کردند، اثرات تقویت کننده اعتماد دارو را بررسی کردند.
از آن‌ها خواسته شد که یک بازی سرمایه‌گذاری انجام دهند که در آن باید به یک غریبه اعتماد می‌کردند تا بخشی از بردشان را به آن‌ها پس دهد. دانش آموزانی که اکسی توسین گرفته بودند اعتماد بیشتری داشتند و به طور متوسط پول بیشتری منتقل کردند. مهمتر از آن، ۴۵ درصد از دانش‌آموزانی که اکسی توسین دریافت می‌کردند، تمام پول خود را انتقال دادند و حداکثر اعتماد را نشان دادند، یعنی دو برابر دانش‌آموزانی که دارونما مصرف کردند.
داروهای جدید که اعتماد را افزایش می‌دهند، می‌توانند پیشرفتی در در سرم‌های حقیقت باشند – آن‌ها در واقع به جای اینکه فقط گوینده را وادار کنند هر چیزی را که سؤال کننده را خوشحال می‌کند، بگویند، حقیقت گفتن را تشویق کنند.
