حساسیت دارویی دارید؛ پیش از مصرف هر دارو بخوانید!

آغاز مصرف یک داروی تازه می‌تواند فرآیندی اعصاب خردکن باشد به خصوص اگر نگران عوارض جانبی احتمالی و حتی واکنش آلرژیک به دارویی هستید که پیش‌تر هرگز مصرف نکرده‌اید. علیرغم آن که نمی‌توان پیش از آغاز مصرف دارو متوجه شد آیا آلرژی دارویی دارید یا خیر چندین راه وجود دارند که می‌توانید از طریق آن خطر واکنش آلرژیک دارویی را کاهش دهید.

به گزارش فارماتودی به نقل از فرارو، وب‌سایت وری ول هلث می‌نویسد: اگر سابقه حساسیت دارویی دارید یا در گذشته به دارو‌ها واکنش نشان داده اید به پزشک خود اطلاع دهید. آنان می‌توانند برای شما با یک دوز کوچک آزمایشی از یک دارو آغاز کنند تا مشاهده کنند که چگونه واکنش نشان می‌دهید. اکثر علائم آلرژی دارویی ظرف مدت چند ساعت پس از مصرف دارو ظاهر می‌شوند، اما واکنش‌ها را می‌توان تا دو هفته بعد به تعویق انداخت.

نکته کلیدی در این مورد آن است که به خاطر داشته باشید که حساسیت به یک دارو امری نادر است. عوارض جانبی نامطلوب یا عدم تحمل مطمئنا بیش‌تر اتفاق می‌افتد، اما این موارد آلرژی واقعی نیستند. در اینجا به تفاوت این دو مورد با یکدیگر می‌پردازیم:

واکنش نامطلوب دارویی (ADR) زمانی که دارو با دوز معمولی و پیروی از دستورالعمل‌های تجویز شده مصرف شود به طور مستقیم توسط دارو ایجاد می‌شود. این در حالیست که آلرژی دارویی یک واکنش نامطلوب به دارویی است که توسط واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به ماده‌ای که گمان می‌کند یک تهدید است ایجاد شده است. این واکنش منجر به علائم آلرژی مانند بثورات پوستی یا کهیر می‌شود.

عوامل خطر برای آلرژی دارویی

بسیاری از افراد بر این باورند که داشتن سابقه خانوادگی آلرژی دارویی، باعث ایجاد همان آلرژی در آنان می‌شود، اما این لزوما فرضیه‌ای درست نیست. افراد آلرژی دارویی را به ارث نمی‌برند. آلرژی‌های خاص عموما ارثی نیستند. سابقه خانوادگی به تنهایی نقش مهمی در ایجاد آلرژی دارویی ندارد و عوامل دیگر می‌توانند آلرژی دارویی را تشدید کنند. برخی عوامل ژنتیکی و شرایط سلامت مزمن می‌توانند آلرژی دارویی را شدت بخشند. این عوامل خطر آلرژی دارویی عبارتند از:

• ژن‌هایی که آنتی ژن‌های لکوسیت انسانی (HLA) را در برخی از جمعیت‌های آسیای جنوب شرقی رمزگذاری می‌کنند
• سابقه چندین شرایط آلرژیک
• سرطان، اچ آی وی یا بیماری خودایمنی

آلرژی دارویی تا چه اندازه شایع است؟

آلرژی‌های دارویی نسبتا رایج هستند و تا ۲۵ درصد از افرادی که دارو‌های خاصی مصرف می‌کنند تحت تاثیر قرار می‌گیرند. با این وجود، تنها ۵ تا ۱۰ درصد از واکنش‌های نامطلوب دارویی آلرژی واقعی هستند. زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به آلرژی دارویی قرار دارند. تشخیص آلرژی دارویی می‌تواند مشکل باشد، اما متخصصان آلرژی معمولا کار را با یک سابقه پزشکی کامل آغاز می‌کنند که شامل موارد ذیل است:

• تاریخ مصرف دارو
• مواجهه‌ها و واکنش‌های پیشین
• فرمولاسیون دارو و دوز آن
• نحوه مصرف دارو (خوراکی، تزریقی و شیوه‌های دیگر)
• زمان و طول مدت علائم

همواره در مورد هر گونه واکنشی که به هر دارویی داشته اید با پزشک خود مشورت کنید. متخصصان آزمایش آلرژی دارویی را برای افرادی که در گذشته واکنش‌های نامطلوب دارویی داشته اند و هم چنین زمانی که جایگزین ایمن برای داروی تجویز شده وجود ندارد توصیه می‌کنند.

شایع‌ترین آلرژی‌های دارویی چه هستند؟

تمام دارو‌ها خطر واکنش آلرژیک را به همراه دارند، اما گروه‌های خاصی از دارو‌ها وجود دارند که بیش‌تر برای افراد باعث ایجاد آلرژی می‌شوند از جمله این دارو‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• پنی سیلین (شایع‌ترین آلرژی دارویی که ۱۰ درصد از افرادی که آن را مصرف می‌کنند تحت تاثیر قرار می‌گیرند)
• آنتی بیوتیک سولفونامید
• دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و آسپرین
• داروی ضد تشنج
• بی‌حس کننده‌های موضعی و عمومی
• ماده حاجب یا کنتراست پرتونگاری

این دارو‌ها اغلب برای درمان بسیاری از بیماری‌های حاد و مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، بیماران ممکن است در موقعیت‌هایی قرار بگیرند که به دارویی که برای‌شان توصیه می‌شود حساسیت داشته باشند.

علیرغم آن که این شرایط رخ می‌دهد “روش‌های حساسیت زدایی” نیز وجود دارند. برای مثال، اگر بیمار به پنی سیلین حساسیت داشته باشد و مبتلا به عفونتی باشد که برای درمان آن به پنی سیلین نیاز دارد روش خاصی به منظور تجویز دارو به روش افزایشی درجه بندی شده وجود دارد که باعث می‌شود سیستم ایمنی شما واکنش نشان ندهد. علیرغم آن که این روش آلرژی را درمان نمی‌کند به بیمار اجازه می‌دهد تا داروی مورد نیاز را در مواقع اضطراری دریافت کند.

هنگام مصرف داروی جدید به چه نکاتی توجه کنیم؟

اگر پزشک داروی جدیدی را برای شما تجویز کرد در مورد عوارض جانبی و احتمال واکنش نامطلوب با او صحبت کنید. در حالی که نمی‌توانید مطمئن باشید آیا پیش از آغاز مصرف دارو بدن‌تان به آن واکنش نشان خواهد داد یا خیر سرنخ‌هایی وجود دارد که می‌توانید با توجه به آن مراقب باشید.

علائم و نشانه‌های واکنش‌های نامطلوب دارویی و واکنش‌های آلرژیک متفاوت هستند. واکنش‌های آلرژیک روی پوست آغاز می‌شود در حالی که واکنش‌های نامطلوب دارویی معمولا به صورت علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ، گرفتگی معده و اسهال ظاهر می‌شوند. علائمی که نشان می‌دهد ممکن است به یک دارو واکنش نشان دهید عبارتند از کهیر، خارش، ورم، تب، خس خس سینه یا تنگی نفس و احساس سرگیجه یا سبکی سر.

البته مورد آنفیلاکسی که واکنش آلرژیک شدید و تهدیدکننده زندگی است شیوع کم تری در میان افراد دارد، اما نباید نسبت به آن بی توجه بود. اگر علائمی مانند مشکل تنفسی، خارش، سرگیجه، گیجی، و تورم در لب یا صورت شما پس از مصرف دارو به طور ناگهانی ظاهر شد با پزشک خود یا اورژانس تماس بگیرید.

آلرژی واقعی دارویی امری نادر است، اما احتمال وقوع آن وجود دارد. اگر مصرف داروی تازه‌ای را آغاز می‌کنید و در مورد عوارض جانبی یا واکنش‌های نامطلوب عصبی هستید با پزشک یا متخصص دارویی صحبت کنید. علیرغم آن که تا زمانی که دارو را مصرف نکنید نمی‌توانید مطمئن شوید که به آلرژی مبتلا هستید یا خیر ارائه کننده دارو می‌تواند با دوز‌های پایین برای تان آغاز کند و مراقب بروز علائم شما باشد و یا در صورت لزوم داروی جایگزینی را توصیه کند.