این داروی جدید بیماری چشم دیابتی را مهار میکند
محققان موسسه چشم ویلمر، پزشکی جان هاپکینز میگویند، شواهدی در دست دارند که نشان میدهد یک داروی آزمایشی ممکن است از کاهش بینایی در افراد مبتلا به دیابت جلوگیری یا آن را کُند کند.
به گزارش فارماتودی به نقل از سیناپرس، نتایج حاصل از مطالعهای است که در آن از موش و همچنین ارگانوئیدهای شبکیه انسان و خطوط سلولی چشم استفاده شده است. بیماریهای چشمی که باعث از دست دادن بینایی میشوند، از عوارض شایع دیابت هستند که تقریباً ۸ میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار میدهد، که طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت، این آمار احتمالاً تا سال ۲۰۴۰ تقریباً دو برابر خواهد شد.
این تیم بر روی مدلهایی از دو بیماری شایع چشم دیابتی تمرکز کردند: رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو و ادم ماکولا دیابتی، که هر دو بر شبکیه، بافت حساس به نور در پشت چشم که سیگنالهای بینایی را نیز به مغز منتقل میکند، تأثیر میگذارند. در رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو، رگهای خونی جدید در سطح شبکیه بیش از حد رشد میکنند و باعث خونریزی یا جدا شدن شبکیه و از دست دادن دید عمقی میشوند. در ادم ماکولا دیابتی، رگهای خونی در چشم خونریزی میکنند که منجر به تورم شبکیه مرکزی میشود و به سلولهای شبکیه مسئول بینایی مرکزی آسیب میرساند.
نتایج این مطالعه که در مجله تحقیقات بالینی منتشر شد، نشان میدهد که ترکیبی به نام ۳۲-۱۳۴D که قبلاً نشان داده شده بود رشد تومور کبدی را در موشها کند میکند، با کاهش سطح پروتئینی به نام HIF یا عامل القا کننده هیپوکسی از بیماری عروقی شبکیه دیابتی جلوگیری میکند. همچنین به نظر میرسد دوزهای ۳۲-۱۳۴D ایمنتر از درمان دیگری هستند که HIF را نیز هدف قرار میدهد و برای درمان بیماری چشم دیابتی تحت بررسی است.
درمان فعلی هم برای رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو و هم برای ادم ماکولا دیابتی شامل تزریق چشم با درمانهای ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (ضد VEGF) است. درمانهای ضد VEGF میتوانند رشد و نشت رگهای خونی در شبکیه را در بیماران دیابتی متوقف کنند. با این حال، این درمانها برای بسیاری از بیماران موثر نیستند و ممکن است با استفاده طولانی مدت عوارضی مانند افزایش فشار داخلی چشم یا آسیب بافت چشم ایجاد کنند.
آکریت سودی، نویسنده این مطالعه جدید، میگوید که به طور کلی، ایده مهار HIF، یک پروتئین اساسی در بدن، نگرانیهایی را در مورد سمیت برای بسیاری از بافتها و اندامها ایجاد کرده است. اما زمانی که تیم او کتابخانهای از داروهای مهارکننده HIF را غربالگری کرد و آزمایشات گستردهای را انجام داد، سودی، دانشیار چشمپزشکی و برانا و ایروینگ سیسنواین، استاد چشمپزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه جان هاپکینز و موسسه چشم ویلمر میگویند: به این نتیجه رسیدیم که داروی مورد بررسی در این مطالعه، ۳۲-۱۳۴D، به طور قابل توجهی در چشمها تحمل میشود و به طور موثر سطح HIF را در چشمهای بیمار کاهش میدهد.
HIF، نوعی پروتئین است که به عنوان فاکتور رونویسی شناخته میشود، این توانایی را دارد که ژنهای خاصی از جمله فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) را در سراسر بدن روشن یا خاموش کند. در چشم، افزایش سطح HIF باعث میشود ژنهایی مانند VEGF تولید رگهای خونی و نشت در شبکیه را افزایش دهند و به از دست دادن بینایی منجر شود.
برای آزمایش ۳۲-۱۳۴D، محققان انواع مختلفی از کشتهای سلولی شبکیه انسانی مرتبط با بیان پروتئینهایی را که تولید و نشت رگهای خونی را افزایش میدهند، تست کردند. وقتی ژنهای تنظیمشده توسط HIF را در سلولهای تحت درمان با ۳۲-۱۳۴D اندازهگیری کردند، دریافتند که بیان آنها به سطوح تقریباً طبیعی بازگشته است، که برای متوقف کردن ایجاد رگهای خونی جدید و حفظ یکپارچگی ساختاری رگهای خونی کافی است.
محققان همچنین ۳۲-۱۳۴D را در دو مدل مختلف موش بالغ بیماری چشم دیابتی آزمایش کردند. در هر دو مدل، تزریق به چشم انجام شد. پنج روز پس از تزریق، محققان سطوح کاهش یافته HIF را مشاهده کردند و همچنین مشاهده کردند که این دارو به طور موثری از ایجاد رگهای خونی جدید یا نشت عروق جلوگیری میکند، بنابراین پیشرفت بیماری چشمی حیوانات را کند میکند.
سودی و تیمش گفتند که آنها همچنین از اینکه دریافتند ۳۲-۱۳۴D در شبکیه چشم در سطوح فعال به مدت ۱۲ روز پس از یک بار تزریق بدون ایجاد مرگ سلولی شبکیه یا تحلیل بافت عملکرده است، متعجب شدند.
به گفته آنان، این مقاله نشان میدهد که چگونه مهار HIF با ۳۲-۱۳۴D نه تنها یک رویکرد درمانی بالقوه مؤثر، بلکه یک رویکرد ایمن نیز هست. افرادی که با بیماری چشم دیابتی و از دست دادن بینایی روبرو هستند شامل اعضای خانواده، دوستان، همکاران ما هستند، این یک بیماری است که گروه بزرگی از مردم را تحت تاثیر قرار میدهد. داشتن درمانهای ایمنتر برای این جمعیت رو به رشد بیماران بسیار مهم است.
سودی میگوید که مطالعات بیشتری در مدلهای حیوانی قبل از انتقال به آزمایشات بالینی مورد نیاز است.